هیدروکلروتیازید
چاپ مقالههیدروکلروتیازید
هیدروکلروتیازید یک داروی دیورتیک تیازیدی بوده که ۵۰ سال است که در بالین استفاده می شود. این دارو اثرات گسترده ایی در درمان پرفشاری خون دارد و داروی ایمنی محسوب می شود.
هیدروکلروتیازید در توبول دیستال کلیوی اثر گذاشته و باعث مهار انتقال سدیم کلراید شده و در نتیجه باعث ایجاد اثر ادرار آوری و دفع بیشتر سدیم توسط کلیه می شود. اثرات دارو ۲ ساعت بعد از مصرف خوراکی شروع شده و ظرف ۶ ساعت به حداکثر اثر درمانی می رسد. دارو متابولیزه نشده و به صورت دست نخورده از ادرار دفع می شود. نیمه عمر دارو ۶ تا ۱۲ ساعت می باشد.
موارد مصرف هیدروکلروتیازید
- درمان پرفشاری خون
- درمان کمکی ادم ناشی از
- نارسایی احتقانی قلب
- سیروز کبدی
- مصرف کورتیکواستروئیدها و استروژن ها
- نارسایی کلیوی
مطالعات بسیاری نشان داده که مصرف ۲۵ میلی گرم در روز هیدروکلروتیازید باعث کاهش ۵ تا ۷ میلی متر جیوه فشار سیستولی و ۴ تا ۵ میلی متر جیوه فشار دیاستولی در روز می شود. این دارو در مقایسه با داروهای بلاک کننده کانال کلسیم، بتابلاکرها و مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین اثرات با ثبات تری داشته است. اثرات دوز ۵۰ میلی گرم هیدروکلروتیازید معادل اثر وراپامیل، متوپرولول یا انالاپریل است.
مصرف هیدروکلروتیازید در بارداری و شیردهی
هیدروکلروتیازید رده ی B می باشد و در صورت نظر پزشک می تواند جهت درمان ادم بارداری استفاده شود. این دارو در شیر ترشح می شود و مطالعات نشان داده هیدروکلروتیازید در بارداری و شیردهی ایمن است.
هشدارهای مصرف هیدروکلروتیازید
- تعریق شدید، اسهال یا استفراغ می تواند ریسک دهیدراتاسیون را افزایش دهد.
- در صورت ابتلا به دیابت هیدروکلروتیازید می تواند روی قند خون اثر بگذارد، ممکن است نیاز به بررسی قند خون یا تغییر رژیم دارویی و غذایی وجود داشته باشد.
- هیدروکلروتیازید سطح پتاسیم خون را کاهش می دهد.
- هیدروکلروتیازید می تواند سبب حساس شدن به نور خورشید و احتمال بروز سرطان پوست در طولانی مدت شود؛ در اینصورت از قرارگرفتن زیاد در معرض تابش خورشید یا لامپ های آفتابی خودداری کرده و در صورت بروز آفتاب سوختگی، قرمزی شدید پوست یا هرگونه ضایعه پوستی به پزشک مراجعه کنید.
- در حین درمان با هیدروکلروتیازید، مصرف برخی داروها نظیر داروهای سرماخوردگی، ضد سرفه، ناپروکسن یا بروفن و مکمل های غذایی می توانند سبب افزایش فشار خون یا تشدید ادم شود.
- از مصرف همزمان هیدروکلروتیازید و لیتیم اجتناب شود و دوز لیتیم می بایست کاهش یابد.
- هیدروکلروتیازید با برخی از تست های آزمایشگاهی نظیر عملکرد غده پاراتیروئید تداخل داشته و می تواند نتایج کاذب را ایجاد کند.
- سالمندان نسبت به عوارض دارو نظیر گیجی و اختلالات الکترولیتی حساس تر هستند.
میزان مصرف هیدروکلروتیازید
بزرگسالان:
۲۵ تا ۱۰۰ میلی گرم روزانه جهت درمان ادم
۲۵ تا ۵۰ میلی گرم جهت درمان پرفشاری خون
سالمندان:
۵/۱۲ تا ۲۵ میلی گرم روزانه. بیش از ۵۰ میلی گرم در روز به دلیل امکان بروز اختلالات الکترولیکی مجاز نمی باشد.
توجه: سالمندان به عوارض ناشی از دارو در دوزهای معمول بزرگسالان حساس تر هستند.
کودکان:
نوزادان زیر ۶ ماه: ۱ تا ۳ میلی گرم بر کیلوگرم در دو دوز منقسم.
نوزادان ۶ تا ۲ سال: ۱ تا ۲ میلی گرم بر کیلوگرم روزانه به صورت یکجا یا دو دوز منقسم.
کودکان ۲ تا ۱۲ سال: ۱ تا ۳ میلی گرم بر کیلوگرم روزانه.
توجه: در صورت وجود نارسایی کلیوی، متوسط دوز هیدروکلروتیازید کاهش یافته و در موارد شدید منع مصرف دارو وجود دارد.
عوارض هیدروکلروتیازید
واکنش های شدید آلرژیک نظیر تورم صورت، زبان، لب ها، سختی در تنفس، خارش و بروز راش های پوستی، کاهش بینایی، درد چشم، دهیدراتاسیون، تشنگی زیاد، خشکی دهان، گرفتگی عضلات، نامنظمی ضربان قلب، گیجی ، درد شکم، سردرد و افت ناگهانی فشار در زمان ایستادن، بی اشتهایی، اسهال و کاهش میل جنسی.
کنترل مسمومیت هیدروکلروتیازید
در اثر مسمومیت با هیدروکلروتیازید، دهیدراته شدن و نقص الکترولیت ها نظیر هایپوکالمی، هایپوکلرمی، هایپوناترمی مشاهده می شود. می بایست آب و الکترولیت مصرف شود. در صورتی که بیمار با افت فشار خون مواجه باشد، از داروهای منقبض کننده عروق جهت افزایش فشار خون استفاده می شود.
موارد منع مصرف هیدروکلروتیازید
- آنوریا یا قطع ادرار
- بروز واکنش های حساسیتی شدید که ممکن است با سولفونامید ها رخ دهد.
هیدروکلروتیازید با اثرات دیورتیکی سبب کاهش فشار خون شده و در نتیجه ریسک بیماری های قلبی عروقی را کاهش می دهد. از آنجا که دارو یکبار در روز مصرف می شود، همکاری و پذیرش بیمار بسیار بالا است و می تواند طولانی مدت استفاده شود.
هیدروکلروتیازید به صورت قرص های خط دار ۲۵ و ۵۰ میلی گرمی و در جعبه های ۱۰۰ عددی توسط شرکت داروسازی آفا شیمی تولید و عرضه می شود.
- Linda L. Herman ; Khalid Bashir, Hydrochlorothiazide, NCBI Bookshelf. A service of the National Library of Medicine, National Institutes of Health. StatPearls Publishing; 2020 Jan-.
- Wanpen Vongpatanasin, Hydrochlorothiazide (HCTZ) is not the most useful nor versatile thiazide diuretic, Curr Opin Cardiol. 2015 July ; 30(4): 361–۳۶۵٫