کلوپیدوگرل

 کلوپیدوگرل یک داروی مهارکننده ی تجمع پلاکتی بوده که با مهار اتصال آدنوزین دی فسفات (ADP) به رسپتور،  سبب مهار تجمع پلاکت ها می شود. این دارو در پیشگیری و درمان سکته قلبی، سکته مغزی، بیماری های عروق محیطی و عروق کرونر بکار می رود.

فارماکوکینتیک:

جذب: دارو بعد از مصرف خوراکی به سرعت جذب شده و ظرف مدت ۴۵ دقیقه به ماکزیمم غلظت پلاسمایی می رسد. شروع اثر کلوپیدوگرل ۲ ساعت بعد از مصرف بوده و فراهمی زیستی دارو بیش از ۵۰ درصد گزارش شده است.

توزیع: ۹۴ تا ۹۸ درصد کلوپیدوگرل و متابولیت غیر فعالش به پروتئین های پلاسما متصل می شود.

متابولیسم: کلوپیدوگرل به صورت گسترده و از طریق ۲ مسیر در کبد متابولیزه می شود. مسیر اول متابولیزه شدن از طریق استراز بوده که هیدرولیز شده و به فرم مشتق غیر فعال کربوکسیلیک اسید (۸۵ درصد متابولیت در حال گردش) در می آید. مسیر دوم از طریق آنزیم های سیتوکروم P450 (CYP2C19) بوده که ابتدا اکسید شده و به متابولیک حد واسط اکسی کلوپیدوگرل تبدیل می شود؛ سپس به مشتق فعال تیول کلوپیدوگرل تبدیل می شود. متابولیت فعال تیول کلوپیدوگرل سریع و به صورت برگشت ناپذیر به رسپتور پلاکتی متصل شده و باعث مهار تجمع پلاکت ها می شود.

دفع: کلوپیدوگرل ظرف ۵ روز از طریق ادرار (۵۰ درصد) و مدفوع (۴۶ درصد) دفع می شود. نیمه عمر دارو حدود ۶ ساعت است.

مقدار مصرف:

سندروم حاد کرونری: در آنژین ناپایدار ابتدا ۳۰۰ میلی گرم دوز بارگیری؛ سپس ۷۵ میلی گرم روزانه تا ۱۲ ماه تجویز می شود. (در افراد بالای ۷۵ سال دوز بارگیری داده نمی شود)

در سکته قلبی، مغزی و بیماری عروق کرونر: روزانه ۷۵ میلی گرم

در بیماری کلیوی نیازی به تنظیم دوز نمی باشد در حالی که در بیماری های کبدی باید با احتیاط مصرف گردد.

مصرف در بارداری و شیردهی:

رده بارداری B. مطالعات کافی انسانی در این زمینه صورت نگرفته است. مطالعات حیوانی نیز شواهدی مبنی بر بروز مشکل ناشی از مصرف کلوپیدوگرل را نشان نداده است، لذا در این دوران تنها در صورت نیاز و تحت نظر پزشک متخصص تجویز گردد.

مطالعه ای در خصوص ترشح دارو در شیر صورت نگرفته است. مطالعات حیوانی نیز نشان دهنده ی ترشح کلوپیدوگرل و متابولیت آن در شیر است و از آنجا که احتمال بروز عوارض جانبی در شیرخوار وجود دارد، مصرف آن تنها در صورت نظر پزشک مجاز است.

عوارض جانبی:

شیوع ۱ تا ۱۰ درصد: عفونت مجاری فوقانی تنفسی، درد قفسه سینه، سردرد، سندورم شبه آنفلوآنزا، درد مفاصل، گیجی، اسهال، راش، آبریزش بینی، افسردگی و عفونت مجاری ادراری.

شیوع کمتر از ۱ درصد: نوتروپنی، نارسایی کبدی، کم خونی، افت فشار خون، هپاتیت، در عضلات و اگزما

هشدارها:

* مصرف همزمان کلوپیدوگرل با سایر دارو های ضد انعقاد نظیر آسپرین، وارفارین، هپارین باید با احتیاط صورت گیرد.
* در صورت مصرف همزمان کلوپیدوگرل با داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی احتمال افزایش خطر خونریزی گوارشی وجود دارد.

* از آنجا که دارو توسط آنزیم CYP2C19 متابولیزه شده و به فرم فعال در می آید، مصرف همزمان کلوپیدوگرل با داروهای مهارکننده ی آنزیم CYP2C19 نظیر امپرازول، اس امپرازول، سایمتیدین، فلوکونازول، کتوکونازول، وریکونازول، ارتاویرین، فلبامات، فلوکستین، فلووکسامین و تیکوپیدین به دلیل کاهش اثر کلوپیدوگرل، باید با احتیاط صورت گیرد.

* در صورتی که بیمار نیاز به جراحی داشته باشد، می بایست مصرف کلوپیدوگرل از ۵ روز قبل قطع شود.

اشکال دارویی: قرص ۷۵ میلی گرم قرص ۳۰۰ میلی گرم

 

 

آسپرین یا کلوپیدوگرل

افرادی که در معرض حوادث ایسکمیک نظیر سکته هستند، به منظور کاهش ریسک این حوادث، از آسپرین به عنوان ضد تجمع پلاکتی استفاده می کنند. گاهی در این افراد مقاومت به آسپرین “Aspirin Resistance“ یا شکست درمان آسپرین “Aspirin Treatment Failure” اتفاق می افتد.

“مقاومت به آسپرین” در صورتی رخ می دهد که پاسخ مد نظر آزمایشگاهی در خصوص تجمع پلاکتی ایجاد نشود؛ در حالیکه  “شکست درمان آسپرین”، از نظر بالینی در توصیف فردی بکار می رود که با وجود مصرف آسپرین، حوادث ایسکمیک را تجربه کرده است. مطالعات بالینی فراوانی جهت مقایسه دو داروی کلوپیدوگرل و آسپرین در بیماران با سابقه ی سکته یا بیماری های عروقی انجام شده است که نشان دهنده ی ارجحیت کلوپیدوگرل به آسپرین در تجویز طولانی مدت است؛ همچنین در افرادی که تا به حال حوادث ایسکمیک را تجربه نکرده اند ولی در معرض سکته یا آنژین ناپایدار هستند نیز، درمان با کلوپیدوگرل موثرتر از درمان با آسپرین بوده است.

1. Jack Hirsh, Comparative Benefits of Clopidogrel and Aspirin in High-Risk Patient Populations, ARCH INTERN MED/VOL 164, OCT 25, 200.
2. Meng Lee, Is clopidogrel better than aspirin following breakthrough strokes while on aspirin? A retrospective cohort study, BMJ Open 2014;4:e006672.
3. CAPRIE Steering Committee, A randomised, blinded, trial of clopidogrel versus aspirin in patients at risk of ischaemic events (CAPRIE), THE LANCET, Vol 348 • November 16, 1996, 1329-1339.